De Duitse rechtbank heeft geoordeeld dat OpenAI, de maker van ChatGPT, de nationale auteursrechtwetten heeft overtreden door zijn AI-modellen illegaal te trainen op auteursrechtelijk beschermde muziek zonder de juiste toestemming. De beslissing volgt op een rechtszaak aangespannen door GEMA, de toonaangevende organisatie voor muziekrechten in Duitsland, die beweerde dat OpenAI beschermde liedjes gebruikte om zijn AI te trainen zonder toestemming te verkrijgen van rechthebbenden.
De uitspraak en de implicaties ervan
De rechtbank veroordeelde OpenAI tot het betalen van een niet bekendgemaakt bedrag aan schadevergoeding aan GEMA. Dit markeert de eerste grote uitspraak over AI-auteursrecht in Europa, en schept een precedent dat de manier waarop AI-bedrijven hun modellen trainen, opnieuw zou kunnen vormgeven. GEMA-CEO Tobias Holzmüller verklaarde dat de uitspraak bevestigt dat “zelfs exploitanten van AI-tools zoals ChatGPT moeten voldoen aan de auteursrechtwetgeving.” De uitspraak stelt dat auteursrechtelijk beschermd materiaal niet zonder toestemming vrij mag worden gebruikt voor AI-training.
Bredere juridische strijd
Deze zaak maakt deel uit van een groeiende golf van auteursrechtuitdagingen tegen OpenAI en andere AI-ontwikkelaars. The New York Times, The Intercept en Ziff Davis (het moederbedrijf van Mashable) hebben momenteel allemaal OpenAI aangeklaagd, wegens ongeoorloofd gebruik van hun inhoud voor AI-training. Anthropic, de maker van de Claude-chatbot, schikte in september een class action-rechtszaak voor 1,5 miljard dollar, beschuldigd van het trainen van zijn modellen op het gebied van illegale boeken.
Reactie van OpenAI
OpenAI erkende de uitspraak, maar was het er niet mee eens, wat een potentieel beroep aangaf. Het bedrijf bagatelliseerde de impact en stelde dat de beslissing beperkt is tot een specifieke reeks songteksten en de miljoenen gebruikers en ontwikkelaars in Duitsland die afhankelijk zijn van de technologie niet zal verstoren.
Waarom dit belangrijk is
Het kernprobleem is dat AI-modellen enorme hoeveelheden gegevens nodig hebben om effectief te kunnen functioneren. Veel van deze gegevens, inclusief tekst, muziek en afbeeldingen, zijn auteursrechtelijk beschermd. AI-bedrijven hebben deze gegevens van internet geplukt zonder royalty’s te betalen of licenties te verkrijgen. Deze praktijk heeft tot juridische tegenstand geleid, omdat rechthebbenden compensatie eisen voor het gebruik van hun werk.
De Duitse uitspraak is belangrijk omdat deze een duidelijke juridische grens stelt: AI-training is niet vrijgesteld van de auteursrechtwetgeving. Andere Europese landen en de Verenigde Staten zouden dit voorbeeld kunnen volgen, waardoor AI-bedrijven gedwongen worden om over licentieovereenkomsten te onderhandelen met rechthebbenden of met verdere juridische uitdagingen te maken krijgen.
De toekomst van AI en auteursrecht
De botsing tussen de ontwikkeling van AI en het auteursrecht is nog lang niet voorbij. Naarmate AI alomtegenwoordiger wordt, zal de druk op bedrijven om intellectuele eigendomsrechten te respecteren alleen maar toenemen. De uitkomst van deze juridische strijd zal bepalen of AI kan blijven gedijen door auteursrechtelijk beschermd materiaal te exploiteren of zich moet aanpassen aan een meer gereguleerde en rechten respecterende omgeving. De uitspraak in Duitsland geeft een krachtig signaal af dat dit laatste wellicht de enige duurzame weg vooruit is
